Gozlik

      

  Pîrika min digot her mirov piştî ku sê mehî dibin êdî dikarin bibînin. Ji xwe pîrika min pirîkatî dikir.Wê pîriktiya nîvê Nisêbînê kiriye. Ji ber pisporîya wê zarok bûn digot ronahî hino hino piştî sê mehan dikeve çavên zaroka.,

Dîtin tiştekî wilo ye ku mirov nikare tarîf bike. Ez jî hê ez zarok bûm qaşo min didît. Yanî min nizanîbû dîtin tiştekî çawa ye. Mirov dinyayê çawa dibînin? Heta min dest bi mektebe kir, min fehm kir ku tiştine xelet hene lê min nizanî bû ev xeletî ji dîtina min derdikeve. Roja yekem min dest bi mektebê kir em ketin sinifê. Ji ber ku ez wê havînê çûbûm Stenbolê ez hînî tirkî bûbûm. Hê di siraya derve de min ji zarokan re got ez bi tirkî dizanim. Pirsên we hebin teqez ji min bipirsin.
  

     Ji ber ku ez kin bûm bi salan ez di siraya pêş de rûdiniştim. Ji xwe sal dirêj dibûn bejna min dirêj nedibû. Hevalên di sirayê pêş de direj dibûn diçûn sirayê dawî ez dimam. Her çiqas min durahî baş nedidît jî min digot qey ev tiştekî normal e. Ma min ji ku dizanî ku feleka xayîn wê li serê min bigere. Ew feleka xayin ku carekê ji bo min dilê xwe xweş nekirê.

   Hefteya azmûnan bû. Mamosteyan azmûn çêdikirin. Ez dibûm yekemin her tim. Her tim ez di pêş de bûm. Pîrika min ji bo hewaya xwe bavêje dihat toplantiya her çi qas bi tirkî nizanîba jî mamosteyan wesfê min dida min diwergerand. Di azmûnan de mamoste cihê me diguherand. Ez diketim siraya dawî lê nexem bû ji bo min. Rojekê mamoste hat got ceyran qut bûye ez ê pirsa li ser texte binivîsînim hûn li gor wê bersiv bidin. Kela girî ket qirka min. Hestir wek baranê di çavên min re xwe berdan xwarê. Her mamoste dinivîsî min tam nedidît. Çavên xwe divekir, xwe xwahr dikir nedikir min baş nedidît. Nivîs net xwîya nedikir. Hingî di cihê xwe de nedisekînim mamoste pirsî derdê min. Min got hal û meselaya min ev e.

Roja din ez û bavê min di rêya doktorde bûn. Pîrika min got nebin ne hewce ye tiştek nabe welleh wek rovîyan dibîne. Lê disa jî em çûn. Doktor gozlik ceribandin ez ketim şoqê. Qey mimkin bû halo xweşik dîtin? Xwedayo ez nû hatim dinyayê.

   Me ji gozlikfiroş gozlik kirî û min da ber çavê xwe. Xwedeyo ev êdî nedîtine ev dîtina HD ye. Her tişt wek eynikê dibiriqe. Wek TV ya bi tup deynin ya modela dawî plazmaya nizamçend inc deynê. Min nizanî bû ji serê sikakê tabelaya dikana Bilalo xwîya dike. Yaw rûyê xaltîka Hemdo çi qas bi pirçik e, Ji penceraya me hata nava xaniyê Şikriya xwîya dike. Piştî bikaranîna gozlikê edî jiyana min wek berê nebû.

   Navê çar çava li pey min ket. Hineka digot profesor. Pîrika min got êdî wê ji zêrê te bikeve. Dema tu bizewicê ji ber çavê te xirabeye wê hindik zêra bidin te. Setê hindî êdî em nikarin bixwazin. Keça me wê belaş biçe wê çend rojan ji qehra xwarin nexwar.

   Her çi qas gozlik xweş be jî gelek derdên wê jî heye hevalno. Hata niha we qet nedabe berçavên xwe, ihtiyaca we çênebûbe çavê xwe maç bikin. Biberçavkbûn pirsgirekên sosyolojik derdixe holê.

Hinek ji wan ez halo bejim:

Zivistan ji bo mirovên bi gozlik cehenem e. Dema em li otobusan siwar dibin pênç daqqayê me nîne. Hata em hilma gozlikê jê dibin em ji gelek tiştan dimênin. Cihê vala ji ber ku em nabînin di derbekê de her tim mirovên bi gozlik li ser piya ne. Bala xwe bidin miroven bi gozlik her tim bi tenê ne ji ber ku ji bo wan di cara yekem de ketina evînê nîne. Hata hilmê jê dibin xelk sewdaliyên wan dibe. Carekê ez ketim metrobusê hata min camê xwe sîl kir min ferq kir ku bi xeletî çenga yekî girtiye. Carekê bi xeletî ser pîrekeke rûniştim.

    Ji xwe beriya niha pênç sala ji ber hilmê li gozlikê min girtibû baran bû ez di ber xaltîka Ayşeta re çûme û min xaltîka Ayşeta nedîtiye û neçûme destên wê şer kete navbera malbatan.Ez li her derî rezîl kirim. Û navê bêedebiyê li pey min xist. Hê gelek nasên me bi min re naaxivin.

    Baran dijminê mirovên bi gozlik in. Ez ji vir gazî xwedê dikim te mirovê bi gozlik daye dinyayê ma çima te zivistan daye? Hindik maye ji ber baranê ku nabînim bikevim bin erebeyan. Ji xwe trafik ji ber mirovên bi gozlik dikeve nav hev. Yek wê rojê di nava cadê de hate kuştin. Feqîro ji ber ku nedîtiye xwe avetiye rê û erebeyek lê daye. Em insiyatîfa mirovên bi gozlik û bê sûûd çûn sersaxiyê.

  Bala xwe bidinê mirovên bi gozlik nizanin di dawetan de bilîzin. Dema direqisin gozlik diçe û tê nikarin bilîzin. Ji ber wê bê qismetin jî, kes me di daweta de nabîne û naecibene hevalno. Her tim birînek li ser behvila wan heye. Şûna gozlikê şîn û reş e her tim. Îro çûm quaforê bi heft qapaticî û aylaynir ne hat girtin.

Mirov nikare maçkirinekê bi dile xwe bike. Ji ber gozlik li yên himberê me dikevê. Ji xwe hev maçkirina du mirovên bi gozlik wek işkencê ye.

   Ji xwe zarokên piçûk dijminê gozlikan in. Mirov dema dirahijin wan bi derbekê dişkînin malike li me xira dikin. Sala din birazîkên min ji nav lapên min zor derxistin. Bê îmano behvil bi min ve nehişt.

  Kes rengê çavê mirovên bi gozlik nizane. Ji ber cama kes bala xwe nade rengê çavên wan. Ciya min carekê bi xeletî rengê çavê min fehm kir.

Ji ber koronayê ji xwe mirovên herî eziyet kişandine pêşî em in pişt re doxtor û hemşîre ne. Bi maskeya em nikarin tiştekî bibînin hevalno.Wê rojê çûme marketê min tu tişt nedidît ji ber hilm didê gozlik. Ez hatim ber qasê ku ji bedêla qrem bigrim min rahiştiye kefa traş ê. Ji fehtiya min mecbur girt.ew qas perê min çûn. Bi xeletî wê rojê ketim erotic shopê. Hawarî biontech dikim aşiya bila pêşî li mirovên bi gozlik bidin.

   Avantaja wê ya herî giring ew e ku behvila me bi gozlikê piçûk xuya dike. Ji ber wê mirovên Mûşê gozlikê bê nimre bi kar tînin. Ev ji bila di navbera me de be.

  Bi min ya herî dram jî şeveqe dema çavê xwe vedikî û destên te li gozlikê digere. Ji ber wê ji mirovên bi gozlik hez bikin. Bêhtir qedr bidin wan. Ew mirovên pir baş û hestiyar in. Niha sê hestir ketin ber camên gozlika min nabînim edî. Nikarim vê nivîsê berdewam bikim…

ROJNIVÎSKA QORONAYÊ

                           



       Em di demên gelek zahmet re derbas dibin hevalno. Ka kî digot em ê şahîdbûna van rojê reş bikin. Ji aliyekî ve bi mirin, ji aliyekî din ve jî bi êsîriya nav malê derbas dibe. Ev Covid19 wek yek hatiye nifirek li me kiriye û çûye. Jiyana me hemuya tevlî hev buye. Ne serî heye ne jî binî.

    Erê, dibêjim êsîrî! niha vega me çend plan kiribu ji bo çûyîna bajar û welatan lê halê me tevlî becemeyê nav malê, lingan dirêj dikin û di pencerayan de li derve dimeyîzenin. Fotrafên çay û qahwa parve dikin di instegramê de. Xwe naxapênin kes ne bextewar e em dizanin.

    Herî zahmet jî ji bo Kurdên metropolan e ez dibêjim. Ez jî ji ber ku li Stenbolê dijîm hata gurçikên xwe hîs dikim vî halî. Malên me pir pir piçûk in. Serê metreqarê heft mirov dikeve ez dibêjm. Hata niha min digot qey em kêm kes in di malê de. Min xetaya xwe di vê qarantîyê de ferq kir. Tu nebê em gelek kes in û em bi hev re nedijiyan. Hin kes li zanîngehê, hin li lîsa yê, bavê min ji xwe li qahwê bû, ciya min ya mitbaxê yan jî li ta'zî yan û li dawatan bû. Di qarantînayê de em hemû hatin cem hev û me nû dest bi nasîna hev kir.

    Bi rastî yê ku ji nasîna wî keyfxweş nebûm bavê min e. Axx Qahweya Sîraco! tu çi deverek pîroz bûyî me bi qiymeta te nizanî bû.Herî dawî min ji dewletê re name şiyand ji bo vekirina Qahwa Sîraco, izneke teybet derxin û vekin. Hindik maye mal bibê Las Vegas. Ji bo bavê min bisekine em hemû hînî pelika û okey bûn. Herî dawî ciya min bang dikir digot êdî deynê çaya we zêde bû, bidin. Her tişt ji qontrolê derket hevalno! Ji ber ku di okey de zora min dibin pere di berîka min de nema. Hindik maye qrediyê bikşînim. Ey Bayer û Novartis hawariya we dikim ya werin min bikujin yan jî vê jahra îlacê êdî bibînin.

    Piştî çend salan me hebûna birayê min î ku me di ser telefonê de me jibîr kirî ferq kir. Min hata niha digot qey em 6 zarok in nû ferq dikim ku yekî din heye. Dora tiwalet û hemamê nayê û fatura yên me firîn.

    Me got em homeoffice bikin pişt re me îptal kir. Ji şirketê ez tenê diçim kar niha. Me hesab kir ku wextê li kar im, ji malê kemtir mirovan dibînim îxtîmala ku li kar nexweşiyê bigirim ji mal kêmtir e. Ji xwe li mal civînên kar qet nedibû. Her tim di fonê de daxuyaniya Ocelan di tv ye de... Mausa min di nav piyan de wenda bû. Kaxidê projêyê li ser gûzan dişkandin. Hinek pencereyan pê paqij dikirin. Êdî min bar kir offîcê.

    Ji 'Dinya saxlik orgitî' rica dikim malên me ji bo qarantînayê pir teng in. Behna her kesî teng bûye hindik maye hinek bibin kujer. Hinek din biçe wê ciya min di balqonê de tanûrê çêbike. Aboriya me tevlî hev bû. Xelk kîloyek ard dikirê ciya min kîsek genim bir aş. Em marketê qapat dikin ji bo matba me.

Piştî qoronayê gelek tişt di jiyana me de guherîn.

Jiyana me çawa guherî?

- Me Apê me hînî Skype ê kir. Sohbetên ku li ber camiyan dikin li ser Skype ê dikin. Xalê Nezîr, Mele Osman sohbetê siyasetê li ser Skypê dikin carna ez dibînim bavê min moderatoriyê dike.

- Modeyek keçika hat holê “keçên bi simbêl.” Ji bêkuaforiyê homekuaforî hat îcad kirin. Keçikên ku dizanin ta û aqîrê bi kar bênin pir popiler in van çaxan. Epilasyona lazerê çû firotina aqîrê firî. Keçikên Sûrî pir jêhatîne di vê mijarê de me ew dît.

- Kurikê me ji xwe bi pirç bun êdî niha tu dikarê ji muyê wan lihêv û doşekek derbixe.

- Di malê de qurçikên nû me tespît kir.

- Dawatên ku betal bûne û tenê nîkah bin şiyandina peran li ser ibanê çêbû. Ji ber wê edî em nikarin veşêrin bê me çi qas bi wan ve kirin. Êdî pergalek şefaf hat.

- Nanê evara înê tenê em dikarin bidin cîranên li himberî xwe.Cîrana me Ozbek e hata me çenda nenê evara înê hînî wan kir kezeba me reş bû. Şevtira din goşt anîn ji me re, yên me gotin belkî goştê hespan e avêtin.

- Tekilî piranî li ser înternetê tên meşandin.

- Rêya, bê kî jina mala ye li ser instegramê vebû. Min got ez jî kekekê çêbikim çênebu..hevîrê wê bi dîwarê firnê ve ma hê me ji firnê nexiritandiye.

- Li mirovên ku bawerîya wan nîn e ta'da limêjê ji aliyê dê û bavan bêhtir bû. Tirsa min pêşiya me Remezan e. Xwedê alikariya mirovên ku baweriya wan nebe bike.

- Ji bo seb û fitne telefon modelî hat. Êdî her kes li ser mijarek hevpar diaxive. Her kes master kiriye li ser mijara nexweşiyê.

- Rojê çend seata li ser teza qoronayê tê axiftin. Hin dibêjin dewleta Amerîka avetiye nav mirovên misilman.

- Mirov dikarê jiyana xwe bi becemeyekî jiyana xwe birêve bibe.

Erê hevalno rojên me wilo derbas dibin. Hevîya min bi rojên xweş!

TAKTÎKÊN METROBUSÊ

  Seat 06:00 alarma min lêda ( di alarma min de Vivaldi ya çar demsal da bi sakini rabim.) Dema alarm lê dide bi nêrina Sartre jiyana min di ber çavê min re diherikî û çima dijîm? armanca jiyana min çi ye? di hişê min de pirs derbas dibin çima beriya mela dirabim çima çima çima? Hindik maye mela bêje min: “hey tu zû dirabe camiyê jî veke wilo biçe kar.”
   Bi çavekî vekirî rûyê xwe şûşt ya din hê girtîbû. Pantorê xwe kişand ser xwe,tîşortê xwe li xwe kir tam ez ê ji mal derbiketima min hay jê çê bûm ku min tîşortê xwe vajî li xwe kiriye. Carekdin din vegeram û min guhert. Birayara herî zor hilbijartina goran e di mala me de, çekmeca gora tevlî hev dikim ev gora bavê min e ev ya birayê min e ev ya pîra min... Min goreyek li gorî xwe nedît yek bi çîçek yek jî bi logaya adîdas min li xwe kir û ez derketim. Yaw ji xwe wê di nava şekalê de mene tiştek pê nabê.(işallah êvarê neçim mehvandarîyê)

 Tam ez ketim kolanê kûçikê spî li hemberî min! Ev kuçik, yaw aciz nabê ji vê sikakê herê sikaknen din tiştên cûda bijî. Ji tirsa kûçik heta ez hatim rawestgehê ez di heft sikakan re derbasbûm. Tam bi 0.137474 kêliya ji otobusê mam. Hata li benda otobusa din mam jiyana min di ber cavê min re herikî di serê min de strana Ciwan Haco ya sira sibe. Di ber min re mela derbas dibe diçe camîya xwe.Her şeveq ji ber vî kûçikî ji otobusê dimênim.Ji xwe hîletê min ji kûçika diçe. Di serê min de plana kuştina kûçik diçûn û dihatin. Rojekê ez ê ji çekfiroşekî çekkê  kirê bikim û

 sûstûrûcî jî li serê wê de bikim û şarjorê li ser vala bikim û ez ê ji wir bazdim an jî arabayekê kirê bikim bidim ser rê û baz bidim. Deqekkê! ez nizanim erebê biajom ji xwe min karîba çima ez ê bi otobozê biçûma kar. Ya herî baş wî bixim çiwalekî ûbavêjim bahrê. Ez jê ditirsim çawa ez ê bixim çiwalê.Temam otobus va hat! Hevalên ku ji heywanan hez dikin li qisûrê min ne meyîzenim ew tenê fikreke çîk bû.

  Di qarta min de pere nemaye! Dikevim siraya qertê. Ji ber qarta xwendekariyê min dest bi zanîngeha duyem kir.Ku jiyana min wilo dewam bike bi carekê dewlemend nebim dibe ku bibim profesor ji bo vê qartê.

Piştî min qarta xwe dagirt bi ser rêya metrobusê ketim.Ji ber hêza min zêde bibe di spotify de min strana Kizil gûller açinca vekir. Her şeveq ji bo hêz û derûniya min saxlem bimêne li marşê netewî guhdar dikim. Min turnîkê derbas kir û çûm baskî cihê metrobusê.

Berxwedana jiyanê piştî turnîkeyan dest pê dike.

 Hûn pir bi şans in ku hûn vê blogê dixweynin. Ez ê ji werê teknikê siwarbûna metrobuse bidim. Ji xwe yên ku li Stenbolê dijîn,jiyînê dizanin ji ber ku dîtina cihekî vala mirov bibînê gerek disa deste te de sihîrbazî hebe an jî brazîkê/a Şex Avdilqadirê Miradan be.

Didestpêkê de:

Divê hûn pêşî cihê deriyan tespit bikin bê li ku divebe. Tam li kevîkê wê bisekinin çimkî her metrobusa ku tê 30 sanîya disekine. Hata ku metrobus bisekine û hûn ne li ber derî bin hûn bimeşin û bikevinê hûn ê teqez li ser piya mênin.

  Wextê metrobus vebû divê hûn bêhnekê bistînin ji ber ku hûn ê bibezin wê oksîjen ji we re lazim bibe.Carinan hinek mirov tupên oksijenê jî bi xwe ve dikin.Ew êdî mirovên asta bi pênç stêrkî ne. Ew hostayê vî kar î ne.Ew rolmodelê min in.Sala din di profesyoneliyê de stêrka sêyem dan min niha armanca min ya pêncemîn e.

Beriya ku hûn lingên xwe bavêjin nava metrobusê div

ê hûn di serê xwe de plana metrobusê bênin ber çavên xwe. Ji ber wê jî em mirovên metrobussiwar teqez krokîya metrobusê bi mala xwe ve didaleqînin. Ji aliyekî ve planê bênin ber çavê xwe ji aliyekî ve jî di cama de cihê vala tespît bikin hevalno.

Ku we her tişt rast kiribe gerek hûn siwar bûbin. Hûn siwar nebûbin divê hûn hinek din bixebitin. Refleksê xwe bidin kontrol kirin.Vegerin despêk e.

Ev ihtimala yekem bû.

 Ji bo hevalên ku siwar bûn lê li ser lingan man jî rê û rebaz hene helbet.

Ku hûn naxwazin li ser pîya bisekinin divê xwesteka rûniştinê di dilê we de hebe. Ne xwestinek normal e xwestineke ku ji tilîyên lingên we hata mijgulê we hûn hîs bikin.

Divê qet hûn li nîvê metrobusê yên ku paldank lê nîne neminin. Teqez biçin ber mirovên rûniştî bisekinin. Ji destê we werê mahdê xwe bikin, carna off bikşînin. Da ew mirovên rûniştî rihetsiz bibe. An jî hevalên jin yên ku qalew bin ûrê xwe bidin pêş belkî bêjin li halekî ne cih bidin we.

Pirsa giring ev e:

Hûn ê li cem kîjan mirovên runiştî bisekinin an nasekinin?

• Mirovên bi guhok û razayî ji cem wan bibez in, ew mirov mirovê heyata wan şemitî ne û jiyana xwe di metrobusan de dewam dikin. Ev mirov yên herî bi risk in.Bila hêviya we bi wan nebe ji ber ku ew hata rawestgeha dawîyê peya nabin. Hinek ji wan hata klozeta xwe bi xwe re digerênin.Ji bo işê tiwaletê jî di metrobusê de bikin cihê xwe nadin tu kesan.
•  Ji mirovên ku pirtûkan dixweynîn dûr kevin. Ew dibe ku rêya wan dirêj e zû bi zû peya nabin. Çimkî di rêyên kin de zû bi zû mirov pirtûkan navekin.
• Ji paldankên serê metrobusê dûr bikevin. Teqez wê yixtiyarek werê cihê ku we bi çend zahmetî bi dest xistîye wê ji destê we bibe.
• Mirovên ku serê kêliyekê li rawestgeha dimeyîzîne li cem wan bisekinin ew ê teqez rabin.Ev mirov mirovên ku em lê diğerin in.
•  Mirovên ku guhok an jî pirtûka xwe didin hev bi wan ve bizeliqin ew jî dê rabin.
• Mirovên rehet nerûniştine li ber serê wan bin ew li ber rabûkirinêye. Yên ku li navê rawestgehan dipirsin hindik maye ku rabin.
•  Mirovên çakêtên xwe didin hev, li xwe dikin ew jî dikin rabin.
• Mirovên ku bi telefonê diaxivin guhê xwe bidin wan belkî rawestgeha ku wê peya bibe bêje.Li gor wê hûn ê xwe li cihên wan sor bikin.
•  Mirovên ku dema rabin divê hûn amade bibin li ber paldankê. Ji bîr nekin hevalno ji xeynî we gelek tajî li derdorê hene. Cihên ku we ked dayê nehêlin kes ji destê we derbixe.
• Di nav her tiştî de tişta plana we biguherêne li nav hev bide ku mirovek yixtiyar werê mecbûr divê hûn cihê xwe bidin. Ev tişt îstîsna ye nabim kefîl. Hûn û ojdana xwe.
•  Ku hûn rûniştin mirovê ku li ser linga mayî dikarê we bi nêrînên xwe tacîz bike. Bila têsîrê li we neke we bi neynûkê xwe ev der qizinc kirîye. Wê li we nêrin, di ber xwe de wek dua dixwenin tiştna bêjin. İhtimalek mezin nifiran jî dikin lê xem nîne ji xwe ji metrobusê mezintir xwêde tu belayan nade we.

Dilê xwe rehet bikin û proveke nebin.

 Edî hûn dikarin mûzîkê xwe guhdar bikin, rezefilma xwe temaşe bikin, pirtûka xwe bixweynin û razên.Helbesta binivîsin, ji destgirtiyê/a xwe re peyam bavêjin. Ji xwe rê bi qasî temenê tekiliyeke DM ye.
 Rêya we vekirî be!
  Ji bo pratîkê dersên teybet didim. Mirovê nû hatîn Stenbol bila mail baveje.Qontenjana me bi sînor e.